Leestijd 6 minuten  

Kruidenprofiel

Nederlandse benaming

Lapacho (Pau d’Arco)

Latijnse benaming

Tabebuia avellanedeae, tabebuia impetiginosa, Handroanthus impetiginosus

Traditionele toepassingen

In de volksgeneeskunde van Zuid-Amerika wordt Lapacho gebruikt tegen bacteriële en schimmelinfecties, als ontstekingsremmer en pijnstiller, ter versterking van het immuunsysteem, bij spijsverteringsproblemen en soms bij kanker.

Wetenschappelijk bewezen effect(en)

Schimmelwerend, antiviraal, antibacterieel, anticarcinogeen, ontstekingsremmend, pijnstillend, vochtafdrijvend, positief effect op maag-darmproblemen en luchtweginfecties.

Werkzame stoffen

Naphthoquinonen (Lapachol, ß-Lapachon), flavonoïden, anthrachinonen, benzoederivaten.

Contra-indicaties

Stollingsstoornissen.

Wanneer wordt het verzameld?

Tijdens het droge seizoen, omdat in deze periode meer bioactieve stoffen in de schors aanwezig zijn.

Welke delen van de plant worden gebruikt?

De binnenbast. De buitenschors bevat nauwelijks waardevolle stoffen. Duurzaam oogsten is belangrijk om schade aan de boom te voorkomen.

Hoe bereid je het?

De bast moet 10 minuten worden gekookt en vervolgens 15 minuten trekken voordat het wordt toegediend. Bij gemalen lapachoschors is koken niet nodig, omdat paarden het in poedervorm goed kunnen verteren.Toepassing: droog poeder over het voer strooien, als thee opgieten of mengen met nat voer.
Dagelijks ca. 12-24 g; voor pony’s ongeveer de helft.

Trivia

De boom groeit in tropische regenwouden van Zuid-Amerika, maar ook in berggebieden tot ca. 4000 m boven zeeniveau. Hij kan zich aanpassen aan verschillende milieus, maar heeft vochtige, goed gedraineerde grond en voldoende licht nodig.

De Portugese naam “Pau d’Arco” betekent “booghout”, een verwijzing naar het gebruik van het hout voor het maken van bogen. In Paraguay is de Lapachoboom de nationale boom en een symbool van veerkracht, omdat hij bloeit tijdens het droge seizoen.

Sanoanimal Kruidentip:

De Inca’s gebruikten de binnenbast van de Lapachoboom al als een veelzijdig geneeskrachtig middel. Ook vandaag de dag wordt deze bast door de inwoners van Zuid-Amerika toegepast tegen tal van ziekten. In verhouding tot de bekendheid van de Lapachobast in haar thuisland, is ze in Europa nog relatief onbekend. De Lapachoboom groeit in de regenwouden van Zuid-Amerika, waar de bast geoogst wordt. Alleen de binnenbast wordt gebruikt, omdat deze de meeste werkzame stoffen bevat. Dankzij de snelle regeneratie van de bast veroorzaakt een zorgvuldige oogst geen blijvende schade aan de boom. Pas bij bomen die ouder zijn dan 40 jaar zijn de waardevolle stoffen in de binnenbast volledig ontwikkeld en optimaal geconcentreerd.

Lapacho staat bekend om zijn antibacteriële en immuunversterkende werking, die deels al wetenschappelijk is aangetoond. Hoewel de boom in veel delen van Zuid-Amerika als “goddelijke boom” wordt beschouwd vanwege zijn geneeskrachtige eigenschappen, is het promoten van Lapacho als een “wondermiddel” tegen kanker, zoals soms op internet te lezen is, omstreden. Dit komt door het gebrek aan farmacologisch onderzoek. Hoewel stoffen zoals ß-Lapachon, die tegen een breed scala aan kankercellen werkzaam zijn, in de bast voorkomen, zou de benodigde dosering van Lapachothee zo hoog zijn dat de bijwerkingen te ernstig zouden worden.

Lapachoschors in een schep
© Adobe Stock / cirquedesprit

De toxiciteit van ß-Lapachon bij hoge doseringen, met name in relatie tot rode bloedcellen, is nog onvoldoende onderzocht. Bij antitumorale doseringen (10-30 μM) kan ß-Lapachon dosisafhankelijke hemolyse veroorzaken, waarbij rode bloedcellen afbreken. Dit wordt veroorzaakt door een calciuminstroom uit de extracellulaire ruimte. Vanwege deze cytotoxische werking op erythrocyten moet ß-Lapachon zorgvuldig worden toegepast in chemotherapie. Het kan bijdragen aan therapie-gerelateerde bloedarmoede door vroege celdood van rode bloedcellen (eryptose) of hemolyse. Om deze reden wordt het gebruik bij aandoeningen zoals schimmelmelanomen ten zeerste afgeraden.

De extreem hoge doseringen die in kankeronderzoek worden bestudeerd, worden bij normaal therapeutisch gebruik niet bereikt. Toch wordt aangeraden om Lapachoschors – in gemalen vorm of als thee – niet langer dan zes weken achter elkaar te gebruiken en overdosering te vermijden. Bij uitwendig gebruik, zoals wassen of insmeren bij huidinfecties, zoals soms in Zuid-Amerika wordt gedaan, zijn er geen tijdsbeperkingen.

Studies met ratten hebben laten zien dat een extract van Lapachothee de werking van pancreaslipase kan remmen en de stijging van triglyceriden in het bloed vertraagt. De bast van rode Lapacho veroorzaakte een significante vertraging van de toename van plasmatriglyceriden, terwijl het Lapachol uit de bast zelf geen lipaseremmende werking vertoonde in vitro. Dit suggereert dat andere stoffen verantwoordelijk zijn voor dit effect. Verdere studies zijn nodig om de werkingen en mogelijke bijwerkingen van Lapachobast beter te begrijpen.

Lapachobast wordt steeds vaker gebruikt in de voeding van paarden. Door de werking tegen bacteriën en schimmels kan het bijvoorbeeld worden ingezet bij een darmreiniging om dysbiose (een verkeerde bacteriële balans) te bestrijden. De gemalen bast kan direct aan het voer worden toegevoegd. Als alternatief kunnen de baststroken, die als Lapacho worden verkocht, grondig worden gekookt en als thee worden toegediend om de werkzame stoffen optimaal beschikbaar te maken.

Bronnen

  • Alfhili M.A. et al.(2021): Reprogramming of erythrocyte lifespan by NFκB-TNFα naphthoquinone antagonist β-lapachone is regulated by calcium overload and CK1α. J Food Biochem. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33749832/
  • Fritz, Dr. C., Maleh, S. (2020): Zivilisationskrankheiten des Pferdes – ganzheitliche Behandlung chronischer Krankheiten. Thieme Verlag, Stuttgart. 2. aktualisierte Auflage.
  • Lübeck, W. (2019): Heilen mit Lapacho-Tee: Die Heilkraft des „göttlichen Baumes“. Windpferd Verlag.
  • Marbach, Eva: Lapacho. https://heilkraeuter.de/lexikon/lapacho.htm (zuletzt aufgerufen am 23.05.2023)
  • Kiage-Mokua B.N. et al. (2012): Lapacho tea (Tabebuia impetiginosa) extract inhibits pancreatic lipase and delays postprandial triglyceride increase in rats. Phytother Res. 2012 Dec. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22431070/
  • Santos, L. C. D., Azevedo, L. S., Siqueira, E. P. D., Castro, A. H. F., & Lima, L. A. R. D. S. (2023). Chemical characterization, antioxidant activity, and cytotoxicity of fatty acids methyl esters from Handroanthus impetiginosus (Mart. ex DC.) Mattos (Bignoniaceae) seeds. Natural Product Research, 1-5.
  • Da Silva, Ì. E., Zoca, D. G., Silva, G. N. A. E., Katchborian-Neto, A., Cavallari, P. S. D. S., de Almeida, S. G., … & Silva, M. L. E. (2022). In vivo evaluation of analgesic and anti-inflammatory activity of hydroalcoholic extracts from Handroanthus impetiginosus and their chemical composition by UPLC/MS analysis. Natural Product Research, 1-7.
  • Bezerra, J. J. L., Johanes, I., & Pinheiro, A. A. V. (2022). Anticancer potential and toxicity of the genus Handroanthus Mattos (Bignoniaceae): A systematic review. Toxicon.


Team Sanoanimal
Laatste berichten van Team Sanoanimal (alles zien)