Deze vraag is een veelbesproken onderwerp onder paardenmensen. Sommigen beweren dat paarden de evolutie niet zouden hebben overleefd als ze dingen aten die schadelijk voor hen waren. De anderen zeggen dat er gewoon ook voedingsmiddelen zijn die zo lekker smaken dat ze ondanks alles toch gegeten worden, zelfs als ze niet gezond zijn. Maar wie heeft er nu gelijk?
Geleerd!
Beiden! De meeste gedomesticeerde paarden hebben – net als wilde paarden – een goed instinct voor wat goed voor ze is en welke voeding ze beter kunnen vermijden. Dit is echter geen aangeboren maar aangeleerde kennis.
Enerzijds leren veulens vanaf de eerste dag wat ze kunnen eten door hun moeder na te doen. Veel paardeneigenaren kunnen dit bevestigen: als de moeder regelmatig aan bepaalde struiken heeft geknabbeld, doen haar nakomelingen meestal hetzelfde, zelfs als de andere paarden in een groep er niet voor gaan (omdat ze dit duidelijk niet van hun moeder hebben geleerd).
Hoe soortrijker de leefomgeving waarin moeder en veulen zich bewegen, hoe selectiever het jonge paard de meest gevarieerde planten of delen daarvan zal eten.
Maar als de moeder alleen op een groene monocultuurweide staat, kan het veulen natuurlijk niet leren hoe lekker de bladeren van de hazelnootstruik zijn of hoe goed wilde tijm is tegen hoest.
Bovendien leren paarden hun hele leven lang en zonder voorbeeld welke planten goed voor ze zijn en welke niet.
Vrijwel alle zoogdieren hebben dit leergedrag als aangeboren gedrag: Het paard eet iets dat het niet goed vindt.
Het resultaat is buikpijn (de meeste giftige planten gaan bij overmatige inname gepaard met kolieksymptomen). Er zijn echter maar een paar giftige planten die zo giftig zijn dat ze zelfs in kleine hoeveelheden de ernstigste vergiftigingsverschijnselen veroorzaken. Ze veroorzaken meestal min of meer buikpijn, een gevoel van misselijkheid en mogelijk ook problemen met de bloedsomloop. Dus over het algemeen voelt het paard zich behoorlijk slecht na het eten van deze plant. Hierdoor leert het paard om planten met deze smaak in de toekomst te vermijden. Zo leren ze op latere leeftijd ook de giftige planten in hun leefomgeving te herkennen en met rust te laten.
Voortdurende buikpijn – en nu?
Dit leergedrag is vooral problematisch als paarden last hebben van maagzweren.
Omdat ze voortdurend min of meer buikpijn hebben, leren ze al snel om onbekend of intens smakend voedsel principieel af te wijzen – ze zouden zich daarna immers weer slecht kunnen voelen. Iedereen die zo’n “kieskeurige eter” op stal heeft, moet dringend nadenken over maagzweren.
Vals spelen
Maar zoals bijna elk instinct kan de natuurlijke “smaakzekerheid” van paarden worden bedrogen.
Voor paarden werkt dit uitstekend via suiker, maar vetten of essentiële oliën zoals pepermuntolie doen hier ook goed werk.
Al jonge paarden – en zelfs veulens – krijgen inmiddels zoete granen, gearomatiseerd of gemelasseerd voer of sappige appels en wortels met een hoog fruitsuikergehalte.
Omdat suiker niet meteen leidt tot maagpijn en tegelijkertijd nog steeds lekker is en veel energie geeft, worden deze paarden letterlijk in de suikerverslaving gedreven. Als je zo’n paard later voer aanbiedt met ingrediënten die het niet verdraagt, maar die wel lekker zoet zijn, zal het paard het toch eten. Het is gewoon positief geconditioneerd voor zoet voer.
En hoe kun je afkicken van suiker?
Als je zulke “suikerjunkies” pure kruidenmengsels of saaie, geweekte hooicobs aanbiedt, worden ze vaak afgewezen omdat ze niet zoet smaken.
De ervaring leert dat het minstens een jaar duurt voordat paarden weer “ontsuikerd” zijn en hun natuurlijke eetgedrag terugkeert, als ze consequent soorteigen voeding krijgen (en geen paard verhongert voor zijn hooiportie!).
En ziedaar: ineens worden kruiden en kruidenmengsels heel specifiek geselecteerd en gegeten. Omdat het paard weer proeft en voelt wat goed en slecht is.
Meer over dit onderwerp:Suiker in het gras .
