Leestijd 4 minuten  

Het immuunsysteem is een complex netwerk dat bestaat uit verschillende componenten, elk met hun specifieke rol.

De darm springt eruit als een centrale speler in de immuunfunctie. Door het grote oppervlak wordt de darm blootgesteld aan potentiële ziekteverwekkers die via het voedsel het lichaam binnenkomen.

Bij paarden bevindt ongeveer 80% van de immuuncellen zich in de buurt van de darm, wat bekend staat als het darm-geassocieerde immuunsysteem.

Verbinding tussen darm en immuunsysteem

Dit immuunsysteem rondom de darm, dat vaak het darm-geassocieerde immuunsysteem wordt genoemd, voorkomt niet alleen actief dat ziekteverwekkers via de darm binnenkomen, maar gaat ook een ingewikkelde interactie aan met het microbioom – de bacteriële kolonisatie in de darm. Elke verstoring van deze interactie, zoals dysbiose (onevenwichtige fermentatie) in de dikke darm, kan bijdragen aan verschillende aandoeningen, waaronder allergieën (zoals zoete jeuk of “hooi-allergie”), metabool syndroom, ontstekingsziekten (zoals artrose) en zelfs kanker (zoals melanoom).

Het microbioom beïnvloedt de efficiëntie van het immuunsysteem aanzienlijk. Verstoringen van het microbioom kunnen het immuunsysteem in gevaar brengen en leiden tot de ontwikkeling van ziekten.

Invloed van voeding op het microbioom

De wisselwerking tussen het microbioom en het immuunsysteem wordt beïnvloed door verschillende factoren, waarbij voederpraktijken een centrale rol spelen. Abrupte voerveranderingen, plotselinge introductie van nieuwe gemengde voeders en zelfs het voeren van pro- of prebiotica kunnen een negatieve invloed hebben op het microbioom. Antibiotica en frequente ontworming hebben ook invloed op de samenstelling van het microbioom. Het is belangrijk om onnodig gebruik van antibiotica te vermijden en selectief te ontwormen om dergelijke verstoringen tot een minimum te beperken.

Hoewel onderzoekers nog steeds de optimale samenstelling van het microbioom bij paarden onderzoeken, zijn er al enkele conclusies getrokken. Er bestaat niet zoiets als een universele en optimale darmflora, of het nu om paarden of mensen gaat. Elk levend wezen heeft een unieke en persoonlijk afgestemde samenstelling van micro-organismen in het spijsverteringskanaal. Bovendien is deze samenstelling gedurende het hele leven onderhevig aan verandering. Een andere bevestigde observatie is dat een verhoogde microbiële diversiteit correleert met een verbeterd darmwelzijn. Omgekeerd kan elke factor die leidt tot een vermindering van het assortiment micro-organismen in de darm stress veroorzaken voor het immuunsysteem.

Twee paarden lopen over een wei
Voeding heeft een grote invloed op de darmen en dus op het immuunsysteem. © Adobe Stock / Nadine Haase

Pro- en prebiotica kunnen de darmbalans verstoren

Pro- en prebiotica, zoals biergist of melkzuurbacteriën, moeten vermeden worden in paardenvoeding. Ze zijn onnodig voor de vertering van vezelrijk voedsel en het gebruik ervan kan de balans van de darmmicrobiota verstoren.

Om de optimale darmflora te herstellen, is het essentieel om hooi van hoge kwaliteit met weinig suiker te voeren. Hooi bevat overvloedig cellulose, een plantenvezel die dient als een belangrijk prebioticum in paardenvoeding. Tijdens de afbraak van cellulose-rijk voedsel komen vetzuren met een korte keten vrij, die een immuunversterkend effect hebben en de integriteit van het darmslijmvlies behouden. Dit proces bevordert de groei van vitale bacteriën die de spijsvertering ondersteunen, terwijl het de verspreiding van andere bacteriën remt.

De belangrijkste versterking van het immuunsysteem is een gezonde darm!

Vooral bij paarden die te maken hebben met terugkerende infecties, vertraagde wondgenezing of gevoeligheid voor allergieën, bestaat de wens om het immuunsysteem te versterken. De voederindustrie biedt een scala aan producten, van echinacea tot zink, allemaal gericht op het bereiken van dit doel. De inzichten van talloze onderzoeken tonen echter aan dat de meest effectieve aanpak om het immuunsysteem te versterken is om het te laten functioneren zonder onnodige verstoring. Het minimaliseren van extra stress en lasten optimaliseert de prestaties van het immuunsysteem, wat resulteert in minder ontstekingen, minder allergieën en een snellere en efficiëntere reactie op binnendringende ziekteverwekkers. Centraal in dit proces staat de gezondheid van de dikke darm. Daarom draait het uiteindelijke doel van de ondersteuning van het immuunsysteem om het stimuleren van een gezonde basisvoeding met vrije toegang tot hooi, het handhaven van een stressarme omgeving en het bevorderen van de stabiliteit van het aangeboren microbioom.

Meer over dit onderwerp: 5 Tips voor een gezond immuunsysteem of Het immuunsysteem van paarden begrijpen