Welke behandeling voor welk ademhalingsprobleem?

Leestijd 9 minuten  

Niet elke hoest is hetzelfde

Luchtwegproblemen bij paarden worden vaak afgedaan als “stofallergie” of “COPD”, zonder dat er precies wordt aangegeven wat het probleem eigenlijk is. De luchtwegen van het paard zijn van nature vrij robuust en zelfs tot in de jaren 1950 werden ademhalingsaandoeningen bij paarden in de veterinaire literatuur beschreven als uiterst zeldzaam. Tegenwoordig is er echter bijna geen stal meer zonder een chronisch hoestend of astmatisch ademend paard. Door het voeren van kuil, inhalatie en verschillende supplementen en medicijnen proberen mensen vaak het probleem aan te pakken zonder eerst een grondige geschiedenis van de oorzaken en verbanden op te nemen.

Daarbij moet je altijd een duidelijk onderscheid maken tussen verschillende hoestaandoeningen:

• Acute (infectieuze) hoest, droog of met slijmvorming
• Chronische hoest (die aanzienlijk langer dan 6 weken aanhoudt), droog of met slijmvorming
• Astma / COPD
• Verhoogde ademhalingsfrequentie

De verschillende problemen kunnen tegelijkertijd optreden: Een paard met een chronische, droge hoest kan bijvoorbeeld ook COPD hebben of een paard met COPD kan een acute infectie hebben. Een “droge”, plotseling optredende hoest, die zijn oorzaak vindt in ontstoken aandoeningen van de luchtwegen zonder slijmvorming en meestal wordt uitgelokt door stof (“stof-allergie”), moet op zijn beurt worden onderscheiden van een acute of chronische hoest met slijmvorming. Dit gaat meestal gepaard met bacteriële infecties en kan chronisch worden, vooral in de sinussen of in de luchtzak.

Een goede anamnese is onmisbaar

Ook moet de droge hoest onderscheiden worden van een echte allergie, bijvoorbeeld voor schimmelsporen uit het hooi. Hoewel een stof-allergie nog niet bewezen is, komt een allergie voor schimmelsporen veel voor. Een verhoogde ademhalingsfrequentie kan het gevolg zijn van astma, maar hoeft niet noodzakelijkerwijs veroorzaakt te worden door ademhalingsproblemen.

Een verhoogde frequentie van de ademhaling bij paarden kan allerlei oorzaken hebben, van een gebrek aan thermoregulatie tot hartproblemen tot hyperverzuring van het bindweefsel. Het toedienen van hoestmedicijnen kan hier niet succesvol zijn, omdat de oorzaak van de hoge ademhalingsfrequentie ergens anders ligt.

Daarom is een goede anamnese bij aandoeningen van de luchtwegen de basis voor een succesvolle therapie. Bij getroffen paarden is het altijd heel belangrijk om niet alleen te kijken naar de symptomen van de luchtwegen, maar om het paard in zijn geheel te bekijken tegen de achtergrond van zijn ziektegeschiedenis, huisvesting en voeding. Dit komt omdat, vooral bij chronische ademhalingspatiënten, de luchtwegen vaak slechts de “klep” zijn voor metabole problemen die op een heel andere plek te vinden zijn.

Recente studies hebben bijvoorbeeld aangetoond dat dysbiose (verkeerde fermentatie) in de dikke darm en de daarmee gepaard gaande ontsteking van het darmslijmvlies zeer vaak voorkomende oorzaken zijn van aandoeningen van de luchtwegen. Darmslijmvliesontsteking leidt tot een tekort aan zwavelhoudende aminozuren in het lichaam, wat weer kan leiden tot droge luchtslijmvliezen, die vervolgens gevoelig worden voor allergische reacties of infecties.

De oorzaak ligt in de darmen, maar het symptoom in de luchtwegen. Een behandeling uitsluitend voor de luchtwegen kan hier logischerwijs niet leiden tot blijvend succes, je moet de oorzaak aanpakken. Ook het immuunsysteem speelt een centrale rol, vooral bij infecties van de luchtwegen en allergieën, en wordt helaas maar al te vaak vergeten in de therapie.

Therapeutische strategieën

Niet alle hoest is dus hetzelfde. Daarom moeten ademhalingsproblemen altijd van verschillende kanten en met verschillende therapeutische strategieën worden benaderd. In het geval van droge luchtwegen die gevoelig zijn voor stof dat hoesten veroorzaakt (“hooistofallergie”), moet er met ontstekingsremmende en slijmvormende maatregelen worden gewerkt. Er zijn een aantal kruiden uit de apotheek van de natuur die traditioneel worden gebruikt bij een droge, irriterende hoest. In zulke gevallen raden we meestal het ademhalingsmengsel OKAPI Sekretosan aan.

De structuur van de pellets (gepelletiseerd zonder “lijm”) vermijdt bovendien stofvorming, wat van nature voorkomt bij droge kruidenmengsels en kan leiden tot hoesten. Dit betekent dat OKAPI Sekretosan ook gevoerd kan worden door de staleigenaar of stalgenoten, omdat er geen bereiding als thee nodig is. Voor droge hoest is ook aangetoond dat het voeren van OKAPI Zwavel Plus de vorming van het zwavelhoudende aminozuur cysteïne stimuleert, dat essentieel is voor de opbouw van de natuurlijke slijmbeschermingslaag en zo de aandoening op lange termijn kan kalmeren. Inhalatie met fysiologische zoutoplossing en, indien nodig, acetylcysteïne (van de dierenarts) heeft ook een kalmerend effect op de ontstoken slijmvliezen van de luchtwegen en kan het genezingsproces versnellen.

Hoest met slijmvorming

In het geval van hoest met slijmvorming, die zowel bij acute als chronische infecties voorkomt, zou men daarentegen met slijmoplossende kruiden moeten werken, aangezien deze beschikbaar zijn in de meeste goede bronchiale kruidenmengsels, bijvoorbeeld in OKAPI Hoestkruiden. Deze kunnen ook als thee gezet worden: giet een liter heet water over een handvol kruiden (30-50g) en laat het ongeveer 15 minuten trekken. Als de thee handwarm is, kun je er nog een eetlepel honing doorheen roeren, dat een licht ontsmettend effect heeft.

De slijmoplossende werking van de OKAPI Hoestkruiden helpt het slijm dat in de luchtwegen is opgeslagen vloeibaar te maken, zodat het kan worden opgehoest. Omdat het slijm vaak vol met bacteriën zit, is het belangrijk om het snel uit de luchtwegen te verwijderen en dit kan het beste gedaan worden wanneer het paard het kan ophoesten.

Het is daarom belangrijk om de hoest niet te onderdrukken door het toedienen van bronchusverwijdend middelen zoals cortisone of andere brochiodilatoren. Helaas wordt infectieuze hoest heel vaak behandeld met combinatiepreparaten die tegelijkertijd slijmoplossend en bronchusverwijdend werken.

Het resultaat is dan vaak dat het vloeibaar geworden slijm naar de lagere luchtwegen zakt. Blijkbaar is de hoest weg na 2-3 dagen toediening van poeder (omdat bij verwijde bronchiën meestal geen hoestreflex meer optreedt), maar zodra het potje leeg is en met het medicijn wordt gestopt, is de hoest weer terug. Omdat de oorzaak niet werd behandeld, maar alleen een symptoom werd onderdrukt en het probleem naar een andere plaats werd verschoven.

In dit geval kunnen OKAPI Hoestkruiden en OKAPI Zwavel Plus worden toegediend in combinatie met de inhalatie van een NaCl-oplossing met een hoog percentage om het slijm vloeibaar te maken, zodat het naar boven kan worden getransporteerd en opgehoest.

Geef bij productieve hoest (d.w.z. hoest die gepaard gaat met slijmvorming) altijd slijmoplossende middelen en ondersteun, indien mogelijk, de oplossing van het slijm door inhalatie, namelijk met fysiologische zoutoplossing (0,9%) in het geval van licht slijm, of met een zoutoplossing met een hoog percentage (6%) in het geval van hardnekkig, chronisch of stroperig slijm in de bijholten of de lagere luchtwegen optimaal met een mobiele inhalator..

Correct gebruik van inhalatoren

We hebben de beste ervaring met het FlexiNeb systeem, een mobiele inhalator die bijna alle medicijnen kan vernevelen en over het algemeen goed wordt geaccepteerd door de paarden. In het ideale geval start je de inhalator en maak je daarna een stevige wandeling met je paard, zodat het diep ademhaalt en de inhalator de hele luchtwegen bereikt (met stationaire inhalatoren ademen veel paarden erg oppervlakkig en blijft het middel voornamelijk in de bovenste luchtwegen).

Haal na het inhaleren de inhalator weg en laat het paard wat vlotter bewegen, bijvoorbeeld door ontspannen aan de longeerlijn te draven, zodat het losgemaakte slijm kan worden opgehoest.

Het versterken van het immuunsysteem helpt infecties bestrijden

Tegelijkertijd moet je het immuunsysteem ondersteunen bij alle ademhalingsproblemen, zodat infecties sneller worden bestreden en, indien mogelijk, de ontwikkeling van secundaire allergieën van de luchtwegen wordt voorkomen. Ook hier biedt de natuur een aantal kruiden die een immuunversterkend effect hebben. Daarom raden we meestal aan om OKAPI Imuno kruiden extra toe te dienen tijdens ademhalingstherapie.

De regeneratie van beschadigde slijmvliezen van de luchtwegen kan ook worden begeleid door de dagelijkse toediening van Mucosa comp. (Heel, apotheek) over een periode van ongeveer 14 dagen. Een goed functionerend slijmvlies, dat weer voorzien is van de natuurlijke slijmbeschermingslaag, is aanzienlijk minder vatbaar voor luchtweginfecties en reageert ook minder snel op stof met hoestirritatie.

Of en welke verdere therapeutische benaderingen belangrijk zijn voor een duurzame genezing van de luchtwegen hangt af van de onderliggende ziekte. Voor de meeste paarden met chronische ademhalingsproblemen is het optimaliseren van de voeding richting een voor paarden geschikte voeding dus net zo belangrijk als het herstellen van het verstoorde darmmilieu, het kalmeren van ontstoken slijmvliezen van het spijsverteringskanaal en het ondersteunen van de ontgiftingssystemen van de lever en nieren of het cardiovasculaire systeem. Hier helpt het om een grondige medische geschiedenis af te nemen om de onderliggende ziekte te identificeren en deze therapeutisch aan te pakken.

Wat doe je ook alweer en wanneer?

OKAPI Secretosan – voor droge of allergische hoest om de natuurlijke slijmbarrière op te bouwen en ontstekingen in de luchtwegen te kalmeren.

OKAPI Hoestkruiden – slijmoplossend kruidenmengsel voor acute en chronische infecties met slijmvorming, zodat het slijm opgehoest kan worden.

OKAPI Zwavel Plus – voor droge of allergische hoest om de natuurlijke slijmbarrière op te bouwen en voor slijm dat in de lagere luchtwegen is gezakt.

FLEXINEB Inhalator – bij hoest met normaal slijm 0,9% NaCl-oplossing, bij hardnekkig of stroperig slijm 6% NaCl-oplossing, bij droge luchtwegen 0,9% NaCl-oplossing plus ACC voor inhalatie (dierenarts), bij ademnood / bronchospasmen onmiddellijke inhalatie met cortisone (dierenarts) om de bronchiën te verwijden zodat het paard weer kan ademen.

OKAPI Imuno kruiden – de kracht van de natuur voor een gezond immuunsysteem, zodat het paard zich beter kan verdedigen tegen infecties en schade aan de slijmvliezen van de luchtwegen kan herstellen.

HEEL Mucosa comp. – voor versnelde regeneratie van aangetaste slijmvliezen van de luchtwegen, zowel in acute als chronische gevallen, bij droge, allergische als productieve hoest.

Honing – opgelost in kruidenthee of warm water voor alle ontstekings- en infectieziekten van de luchtwegen, heeft een mild desinfecterend en verzachtend effect.

Er zijn natuurlijk nog veel meer kruiden- en homeopathische middelen, oude huismiddeltjes en verschillende trucjes om aandoeningen aan de luchtwegen te behandelen. We kunnen hier alleen een algemeen idee geven van de richting waarin je moet denken als het paard hoest en laten zien dat snel “de hoest laten verdwijnen” (bronchodilatoren) niet altijd de verstandige oplossing is, maar vaak bijdraagt aan een chronificatie van de gebeurtenis.

In elk individueel geval moet de medische voorgeschiedenis altijd worden afgenomen door een deskundig therapeut, die op basis hiervan ook een geschikt therapieplan zal ontwikkelen.