Elk jaar maken mensen goede voornemens: Gezonder eten, meer sporten, minder stress. Helaas werkt dit niet altijd bij mensen, want meestal gooi je een paar weken na de jaarwisseling je goede voornemens alweer overboord en beland je met een zak chips op de bank. Maar omdat onze paarden de koelkast niet kunnen openen of boodschappen kunnen doen in de supermarkt, is het veel gemakkelijker om hun goede voedingsvoornemens om te zetten in de praktijk.
Onbeperkt hooi
Paarden zijn van nature ontworpen om ruwvoer te verteren. Als gezonde paarden vrij (“ad libitum”) hooi mogen eten, eten ze tussen de 2 en 3 kg hooi per 100 kg lichaamsgewicht.
Een paard van 500 kg heeft dus 10-15 kg hooi nodig.
Ons hooi van vandaag is echter veel voedzamer dan het hooi van 100 jaar geleden. Dit heeft vooral met de wijdverspreide stikstofbemesting en de teelt van hoogwaardige grassen die goed gedijen op bemeste weiden te maken. Bovendien hebben de paarden van vandaag de dag van nature minder fysieke activiteit in vergelijking met hun tegenhangers van een eeuw geleden en bewegen ze ook minder dan wilde paarden.
Wilde paarden leggen gemiddeld ongeveer 30 kilometer per dag af op zoek naar voedsel, in droge gebieden kan deze afstand oplopen tot 50-60 kilometer. In een zorgvuldig ontworpen Paddock Paradise is hun bewegingsvrijheid echter beperkt tot maximaal 12-15 kilometer. Bij een normale open loopstal kun je verwachten dat ze 3-5 km per dag afleggen, maar als ze in stallen worden gehouden, zullen ze niet eens een kilometer afleggen.
Dit leidt nog wel eens tot obesitas met een hooivoorraad “tot het paard vol is”. Maar het verstrekken van voedsel in ‘rantsoenen’ is nog steeds de verkeerde aanpak, omdat het spijsverteringsstelsel van het paard is ontworpen voor een constante toevoer van ruwvoer. Fijnmazige hooinetten (maaswijdte <3 cm) bieden een goed alternatief om paarden 24 uur per dag van hooi te voorzien zonder dat dit leidt tot problemen zoals obesitas, EMS of hoefbevangenheid. Overweeg om een aantal van deze ‘hooinetstations’ te installeren in de uitloop of stal. Dit stimuleert beweging van het ene station naar het andere en zorgt voor een constante aanvoer van hooi zonder het risico op overvoeren.
Als je de hooinetten afwisselt met andere “slow feeders” (methoden om de voersnelheid te verminderen) zoals hooiruiven, hooibakken, hooiballen, etc., nemen de paarden ook verschillende lichaamshoudingen aan tijdens het eten, wat hun algehele gezondheid bevordert.
Vermijd kuilvoer
Hoewel het oogsten en opslaan van kuilvoer makkelijker is in vergelijking met hooi, is ingekuild voer over het algemeen niet geschikt voor paarden. Dit komt door het inkuilproces zelf, dat vergelijkbaar is met het fermentatieproces dat gebruikt wordt bij het maken van zuurkool. Bij de productie van kuilvoer worden melkzuurbacteriën gebruikt om de suikers in het gras om te zetten in melkzuur, waardoor de baal verzuurt.
Vanaf een pH-waarde van minder dan 5 treedt “slapende” werking in, wat betekent dat ziektekiemen zoals schimmels zich niet kunnen vermenigvuldigen. Dit is belangrijk omdat er een warme en vochtige omgeving heerst onder de kuilfolie. Als de pH-waarde niet onder de 5 zakt, is het resultaat vergelijkbaar met het inpakken van brood in een plastic zak en deze vervolgens laten liggen: er groeit schimmel. Dit fenomeen wordt vaak waargenomen bij kuilvoer vanwege het lagere suikergehalte in vergelijking met silage, en de aanwezigheid van een droge, stugge structuur heeft de neiging om lucht vast te houden, wat de schimmelgroei verder bevordert.
In veel gevallen bereikt droog kuilvoer slechts een pH van ongeveer 6, waardoor het niet de noodzakelijke rustfase bereikt. Hoe droger het kuilvoer, hoe minder schadelijke melkzuurbacteriën het bevat, maar hoe groter het risico op schadelijke schimmelaantasting.
Maar zelfs als het kuilvoer een perfect inkuilproces ondergaat, is het niet beter voor het paard. In dit geval komen de melkzuurbacteriën bij elke maaltijd in grote hoeveelheden in de darm terecht. Het zijn geen darmsymbionten, maar ze veroorzaken een daling van de pH-waarde in de darm en een aanzienlijke verstoring van de gevoelige darmflora van het paard.
Ongeacht de kwaliteit van het geproduceerde kuilvoer, wordt het over het algemeen ongeschikt geacht voor het voeren van paarden en kan het leiden tot gezondheidsproblemen op de lange termijn, die vaak pas jaren later de kop opsteken. Daarom is het aan te raden om tijdens de komende zomer de productie of aankoop van kuilvoer te vermijden en voor hooi te kiezen. Als dit niet haalbaar is, is het verstandig om de verhuizing naar een andere stal te overwegen. In het belang van het paard.
Zorg voor voldoende mineralen
Veel paardeneigenaren denken dat hun paard door het voeren van muesli voldoende mineralen binnenkrijgt. Dit geldt echter alleen als de dagelijkse hoeveelheden die door de fabrikant worden opgegeven, nauwgezet worden gevolgd. Kijk eens naar de declaratie van je voer. Vaak wordt een dagelijks rantsoen van 2-4 kg aanbevolen. Met zulke hoeveelheden krijgen de meeste paarden echter te veel suiker binnen, dat niet voldoende wordt verbruikt door te bewegen.
Daarom voeren veel eigenaren slechts een kleine hoeveelheid muesli, omdat het vaak meer is voor het psychologische welzijn van paard en ruiter dan voor energie. Om ervoor te zorgen dat het paard een uitgebalanceerd dieet krijgt, raden we aan om muesli en pellets te vermijden. Bied in plaats daarvan regelmatig een goed mineraalvoer aan naast een prestatie- en soorteigen (niet-gemineraliseerd) krachtvoer. Let er bij het kiezen van mineraalvoer op dat de samenstelling die op het etiket staat niet te veel suiker bevat.
Glucose, dextrose, appeldroesem en soortgelijke suikerachtige “lekkernijen” kunnen ertoe leiden dat paarden mineraalvoer gaan consumeren alsof het snoepgoed is. Het is aan te raden om een mineraalvoer te kiezen met een minimalistische samenstelling die misschien niet zo smakelijk is, waarbij de toevoeging van ingrediënten als glucose, dextrose, appeldroesem en soortgelijke suikerachtige lekkernijen wordt vermeden.
Dan is de kans groter dat paarden het mineraalvoer alleen eten als er echt behoefte is aan mineralen, waardoor het risico op overdosering afneemt. Besteed speciale aandacht aan likstenen en -schalen. Geef geen likstenen of -schalen die gemaakt zijn van pure suiker gemengd met mineralen. Probeer de liksteen gewoon zelf uit: Je proeft het meteen. Het is niet verwonderlijk dat paarden graag continu aan zulke producten likken. Maar al die suiker doet meer kwaad dan goed en brengt aanzienlijke gezondheidsrisico’s met zich mee, van tandbederf tot diabetes.
En natuurlijk kan het leiden tot een overschot als het paard dit mineralensnoepje in korte tijd consumeert. Er zijn ook likstenen of -schalen die “minder lekker smaken”, zoals de Mineraal Puur likschaal van OKAPI. Dergelijke likstenen zijn ideaal voor het verstrekken van mineralen. Je kunt deze bijvoorbeeld bij de poetsplaats neerzetten, zodat de paarden één keer per dag bij de mineralen kunnen die ze nodig hebben. Bied ook deze likstenen alleen onder toezicht aan, totdat duidelijk is dat ze consequent door alle paarden worden genegeerd om overaanbod te voorkomen.
Minder is meer
Zoals we allemaal weten: De weg naar het hart gaat door de maag. Van lekkernijen met aardbeien-bananasmaak tot prijzige poedersupplementen die een betere hoefgroei beloven, veel voerkamers lijken op het magazijn van een diervoederhandelaar en de stalkast zou net zo goed een apotheek kunnen zijn.
Advertenties laten ons geloven dat er een perfect middel bestaat voor elke kwaal waar onze geliefde paarden mee te maken kunnen krijgen. De suggestie is dat door het voeren van een bepaald superspeciaal voer, onze paarden moeiteloos zullen stijgen naar het hoogste prestatieniveau. Nu weet je eigenlijk van de reclame voor mensen dat dure superyoghurt niet sneller helpt bij het herstel van een verkoudheid en dat speciale poeders niet op miraculeuze wijze zorgen voor een slank en atletisch lichaam…
Desondanks blijven veel paardeneigenaren onzeker over hoe ze hun paarden correct moeten voeren en proberen ze zich een weg te banen door het aanbod van voeders met de bedoeling om alles precies goed te doen. Echter, het voeren van paarden is in principe heel simpel: voldoende goed hooi, toegang tot weidegrond in de zomer (aangepast aan de conditie van het paard en de kwaliteit van de weide), geschikt mineraalvoer, een liksteen en ruime toegang tot schoon water.
En laat je paard tijdens de volgende boswandeling hier en daar wat knabbelen. Paarden krijgen niet alleen de houtvezels die ze nodig hebben voor de spijsvertering, maar ze krijgen ook verschillende secundaire plantaardige stoffen uit kruiden die aan de rand van de weg groeien in plaats van op weilanden of in het hooi. Na een bijzonder goede trainingssessie is een wortel of een traktatie een leuke beloning. Maar blijf altijd onthouden dat minder meer is.
Beweging, beweging, beweging
In het streven naar het perfecte gewicht en de ideale bespiering bij paarden wordt nogal veel moeite gestoken in hun voeding. Het aspect “training en beweging” wordt vaak een beetje verwaarloosd.
Het volstaat niet om het paard één keer per dag uit de stal te halen en het in een stevig tempo te laten lopen. Paarden zijn bewegingsdieren. In het wild brengen paarden ongeveer 14-16 uur per dag door met bewegen op zoek naar voedsel. En dat in een rustig tempo.
Het bewegingsapparaat is ontworpen voor deze rustige beweging met een laag gehouden hoofd en een constante toevoer van ruwvoer, net als het spijsverteringssysteem. De trend naar open loopstallen is een stap in de goede richting als het gaat om het meer soortgericht maken van onze huisvestingsomstandigheden. Maar je kunt ook overwegen om samen met de staleigenaar een Paddock Paradise aan te leggen om nog meer beweging te stimuleren. Zelfs als je paard ’s nachts op stal staat, is er niets op tegen om overdag beweging in een Paddock Paradise aan te bieden.
Maar zelfs de beste en meest vermakelijke trail is geen vervanging voor training om het paard in staat te stellen de ruiter te dragen. Het dragende werk moet namelijk door de spieren worden gedaan, niet door het skelet. Alleen als het spierstelsel goed getraind is, kan het paard goed presteren tijdens het rijden zonder het bewegingsapparaat te verslijten en vroegtijdig naar het bejaardentehuis te worden gestuurd met blessures (peesblessures, vermoeidheidsfracturen…) of gewrichtsschade (artrose, spat, chips…).
Hetzelfde principe dat geldt voor mensen, geldt ook voor paarden: alleen gevarieerde training bevordert alle spiergroepen in gelijke mate. Als je elke dag alleen maar aan piaffe en passage werkt, beschadig je hun bewegingsapparaat uiteindelijk net zo erg als een ruiter die alleen maar met een lange teugel door het bos rijdt. Zelfs dressuurpaarden mogen er even op uit om hun benen te strekken op de galopbaan. En het trailpaard moet ook concepten als schouderbinnenwaarts begrijpen en beseffen dat het twee achterbenen heeft die in staat zijn om de ruiter effectief te dragen.
Er zijn tegenwoordig talloze boeken, instructievideo’s en seminars die een breed scala aan trainingsmogelijkheden behandelen. Dit is een goed moment om je gebruikelijke trainingsroutine te doorbreken en iets anders te ontdekken. Natuurlijk is niet elk trainingssysteem of oefening geschikt voor elk paard of ruiter. Maar hoe groter de variatie aan hulpmiddelen in je “gereedschapskist”, hoe gevarieerder je training kan worden, wat de samenwerking plezieriger maakt.
