Met de lente, maar ook met de herfst, komt wat de Chinese geneeskunde “windziekten” noemt met grote stappen dichterbij. Op de eerste plaats staat de verkoudheid. Het eerste paard op stal begint te hoesten en/of neusuitvloeiing te krijgen en binnen een paar dagen is de halve stal ziek. Wat dat betreft zijn paarden net mensen en zo’n verkoudheid moet je doorstaan. De oude huismiddeltjes helpen hier het beste:
– Rust –
Dat hoeft niet meteen (volledig) op stal zijn, ook de paddock is een goed alternatief. Maar niet rijden, longeren of kuddestress. Het paard mag bewegen als het dat wil maar hoeft niet. Gedwongen beweging pas na volledige genezing! Anders kunnen chronische beschadigingen aan luchtwegen en hart achterblijven.
– Warm houden –
De meeste paarden kunnen zich zelf goed warm houden en hoeven niet meteen in een deken gepakt te worden. Als ze echter op de paddock of wei staan, moet er altijd bescherming tegen de wind zijn (stal, muur, houtstapel, struiken/bomen) en genoeg ruimte voor het paard om ook erachter te kunnen staan. Is dit niet mogelijk kan je over een dun regendeken nadenken, die bescherming van de wind biedt. Met regenachtig weer stel je je verkouden paard echter niet naar buiten maar probeer je hem naar mogelijkheid droog te houden.
– mucolytische kruiden –
Er bestaan verschillende kruidenmengsels voor paarden, bijvoorbeeld OKAPI Hoestkruiden. Je kunt met de kruiden een thee maken en deze lauw en gemengd met een lepel honing voeren, dit is niet alleen goed voor de mens. In sommige gevallen kan ook OKAPI Zoethout extract worden toegediend, vooral als een droge hoest aanhoudt nadat de acute symptomen zijn genezen. Het zoethoutextract heeft een ontstekingsremmend effect op de nog geïrriteerde slijmvliezen.
– Zwavel geven –
Organische zwavel (MSM) helpt het paard om voldoende cysteïne aan te maken, wat nodig is om de natuurlijke slijmbarrière van de luchtwegen op te bouwen. Dit maakt niet alleen bacterieel slijm in de luchtwegen vloeibaar zodat het kan worden opgehoest, maar zorgt er ook voor dat het slijmvlies van de luchtwegen sneller kan genezen, waardoor tegelijkertijd een nieuwe infectie wordt tegengegaan.
– Inhaleren –
Het hoeft niet de mobiele luxe inhalator of de sole-kamer te zijn. Voor een eenvoudige verkoudheid kun je ook eerst een grote rubberen emmer nemen die je met een laag kokend water (met of zonder keukenzout) vult. Een omgedraaide pastazeef in de emmer voorkomt dat het paard zijn neus in het hete water doet. Dan wordt de emmer gevuld met hooi en het paard kan er rustig uit eten.
en theedoek aan de neusriem van het halster helpt om ervoor te zorgen dat de opstijgende stoom ook goed in de neusgaten terechtkomt. Een keer per dag inhaleren ondersteunt het losmaken van slijm en het genezen van irritatie van de luchtwegen. Natuurlijk kun je ook een professionele inhalator of de sole-kamer gebruiken als je deze luxe op stal hebt. Na het inhaleren is een flinke wandeling vaak goed om het losgekomen slijm op te hoesten.
– Geen hoestdempende maatregelen bij verkoudheid! –
Een verkoudheid gaat vaak samen met slijm in de luchtwegen. Hoesten is een natuurlijke reactie om de slijm naar buiten te brengen. Als je de hoest onderdrukt, zakt het slijm naar de lagere luchtwegen en wordt het probleem chronisch. Vraag daarom precies naar het effect, vooral voordat je medicijnen toedient en ook bij kruidenmengsels. Alles wat een hoestonderdrukkend of bronchusverwijdend effect heeft, mag alleen in noodgevallen worden gegeven, als het paard gevaar loopt een bronchospasme (“astma-aanval”) te krijgen en niet meer kan ademen. Voor de rest mag en moet het paard hoesten om het slijm op te hoesten en zo de infectie op de lange termijn te genezen.
– Geduld –
De meeste paardeneigenaren willen dat de hoest binnen twee tot drie dagen na de eerste symptomen verdwenen is. Maar iedereen die ooit zelf verkouden is geweest, weet dat het niet zo snel overgaat. Hoewel de acute symptomen vaak na een paar dagen verdwijnen, blijft vooral de hoest vaak lang aanhouden. Dit is ook het geval bij paarden – en het is geen reden om in paniek te raken als een paard een aantal weken hoest. Geduld en je houden aan de hierboven beschreven maatregelen zullen helpen om een normale verkoudheid ook bij paarden vanzelf te laten genezen.
Als er koortsaanvallen optreden of als het paard permanent duf is, is het essentieel om de dierenarts te raadplegen. Hier kunnen longontsteking of andere ziekten voorkomen die in de handen van professionals thuishoren.
Als paarden hoesten, moet je altijd onderscheid maken tussen verschillende vormen van hoest:
In het voor- en najaar is er vaak sprake van hoest als gevolg van infecties aan de luchtwegen. In zulke gevallen begint meestal één paard en binnen een paar dagen hoest de halve stal. De paarden zijn vaak duf en lusteloos, kunnen een verhoogde temperatuur en koorts hebben en hoesten tijdens of zelfs onafhankelijk van het hooi voeren. Dergelijke gevallen kun je goed met “huismiddeltjes” behandelen. Het is belangrijk om het slijm los te maken en te laten ophoesten.
Oorzaken onderzoeken en gerichte corrigerende maatregelen nemen
Allergische hoest treft niet de halve stal, maar meestal alleen het getroffen paard. Het wordt vaak veroorzaakt door de kwaliteit van beschimmeld hooi (maar ook een pollenallergie of zelfs dierenhaarallergie is mogelijk). Hier moet altijd de vraag worden gesteld waarom het immuunsysteem allergisch reageerde.
Vaak worden ademhalingsallergieën in verband gebracht met verschillende oorzaken, waaronder permanente stress en een al langer bestaand ademhalingsprobleem. Maar ook darmaandoeningen (chronische ontsteking van het darmslijmvlies) zijn een mogelijkheid..
Natuurlijk kun je een allergische hoest niet behandelen met een paar kruiden. In plaats daarvan moet het hooi eerst bevochtigd worden om de schimmel te doden zodat hij geen sporen meer kan afgeven. Gewoon water bijgieten is meestal niet genoeg. Dit elimineert de oorzaak van de hoest. In het geval van paarden met pollenallergie helpt vaak een neusnetje tijdens het rijden of in de wei (hoewel dit pollen niet buiten houdt vertonen de paarden vaak wel een verbetering van de symptomen); in het geval van dierenhaarallergie moeten de dieren die de allergie veroorzaken (honden, katten) zoveel mogelijk uit de buurt van de stal gehouden worden.
Vervolgens moeten de oorzaken van de allergische reactie van het immuunsysteem worden gezocht. Als het mogelijk is om dit te stoppen, is er op de lange termijn vaak een kans om de allergie zodanig te verminderen dat het paard een goede levenskwaliteit heeft.
Daarnaast zijn er paarden met chronische luchtwegirritaties, die veroorzaakt kunnen worden door chronische infecties van de bijholten of de luchtzakken of gedeeltelijke slijmverstoppingen in de lagere luchtwegen. Ze kunnen het gevolg zijn van infecties die zijn overgedragen, maar kunnen ook worden veroorzaakt door tandwortelzweren of ongeschikte therapieën tijdens een hoestinfectie (cortisone, bronchodilatoren). Als deze niet adequaat worden behandeld, kan een ademhalingsallergie een secundaire complicerende factor zijn.
Ook hier is het belangrijk dat het slijm loskomt en kan worden opgehoest. Dit is meestal alleen mogelijk met een inhalatieapparaat of sole-verneveling en soortgelijke ondersteunende maatregelen.
Veel “hooi-allergiepatiënten” zijn niet primair allergisch, maar slechts secundair. Dit heeft vaak te maken met een infectie die zich heeft verspreid (zie hierboven) of met droge luchtwegen door een tekort aan zwavel. Zwavel is nodig om in de luchtwegen cysteïne te vormen, wat weer nodig is voor de natuurlijke verdedigingsbarrière van de slijmvliezen. Als zwavel ontbreekt, kan de natuurlijke beschermende slijmlaag niet voldoende worden opgebouwd. Dit leidt tot droge luchtwegen en bijgevolg tot een irriterende hoest. Zulke geïrriteerde slijmvliezen kunnen dan gevolgd worden door een secundaire infectie of zelfs een allergie.
Neem symptomen serieus en druk deze niet gewoon “weg”.
Hoesten moet daarom altijd serieus worden genomen als een ziektesymptoom en indien mogelijk moet een deskundige specialist worden geraadpleegd. De therapie mag echter niet alleen bestaan uit “de hoest laten verdwijnen”, d.w.z. de hoest onderdrukken. Cortisone of bronchodilatoren worden niet aanbevolen. Het doel is echter om de oorzaak te achterhalen en deze gericht te behandelen.
Als de oorzaak een verkoudheidsinfectie is, dan is hoesten noodzakelijk en belangrijk om het slijm in de luchtwegen, veroorzaakt door de ziekteverwekkers, goed op te kunnen hoesten. Mucolytische maatregelen (kruiden, inhalatie) ondersteunen het proces.
Als deze hoestprikkel in dergelijke gevallen wordt onderdrukt, kan het chronisch worden door slijmverstopping in de lagere luchtwegen of zelfs chronische sinusitis, wat ten koste van alles moet worden vermeden.
Het zou vanzelfsprekend moeten zijn dat je je paard niet in hermetisch afgesloten stallen houdt, maar veel frisse lucht geeft, en niet alleen als ze een chronische hoest hebben. Daarom werkt het bij een verkoudheid vaak ook averechts om je paard op stal op te sluiten.
Frisse lucht en lichte beweging in een groep (bijvoorbeeld in een open loopstal of Paddock Paradise) helpen hier meestal beter bij. Alleen verhoogde belasting, zoals rijden, moet worden vermeden. Anders kan een verkoudheid ook leiden tot hartproblemen als gevolg van de belasting.
Bij het inhaleren moet erop worden gelet dat met een “zelfgemaakte” inhalator (emmer, heet zout water, pastazeef, hooi, theedoek) zeer grote neveldruppels worden geproduceerd waarin slechts een klein beetje zout is opgelost, die bijgevolg in de bovenste luchtwegen achterblijven wanneer ze worden ingeademd. Dit is een zeer goede ondersteunende behandeling voor een eenvoudige verkoudheid hoest die zich in de bovenste luchtwegen bevindt.
Als je te maken hebt met chronische sinusitis of slijmverstopping in de lagere luchtwegen, dan is een goede (mobiele) inhalator aan te raden, die niet alleen fijnere nevel produceert, maar ook een hogere zoutconcentratie vernevelt.
Dit inhalaat – wanneer het wordt ingeademd terwijl je beweegt – bereikt ook de lagere luchtwegen om de slijmvliezen te bevochtigen en slijm los te maken. Beweeg het paard na het inhaleren altijd een beetje zodat het losgekomen slijm opgehoest kan worden.
Meer informatie over dit onderwerp vind je hier: Ringvorlesung Husten – keine Krankheit, sondern ein Symptom (Duits)
